Haagse zaken
Op vrijdag 19 februari hebben de Ministeries van Financiën en Buitenlandse Zaken in samenwerking met ADSB een bijeenkomst georganiseerd voor de belangrijkste stakeholders van de exportkredietverzekering. Deze bijeenkomst is behalve door exporteurs ook bijgewoond door verschillende banken, belangenorganisaties, NGOs en wetenschappers. Vanwege de bijzondere omstandigheden rondom het corona virus vond deze bijeenkomst plaats in een hybride setting. Met een beperkt aantal ‘tafel gasten’ en moderator Rolinka Kattouw aanwezig in de studio, en rond de 70 deelnemers online verbonden vanuit huis.
Met als titel ‘Vergroening van de ekv: grenzen verleggen’, stond de bijeenkomst ook dit jaar weer in het teken van vergroening. Inmiddels is er veel gebeurd op dit gebied. Zo is de groenmethodiek (het ‘Groene Label’) ontwikkeld, waarmee het groene gehalte van een exporttransactie kan worden gemeten, en zijn er maatregelen getroffen om exporteurs te stimuleren groener uit de coronacrisis te komen.
Ook op politiek gebied is het debat over de vergroening van de ekv volop gaande. Naast vergroening staat ook een eventuele afbouw van ekv-steun voor fossiele transacties in toenemende mate in de publieke en politieke belangstelling. Zo wordt de ekv in drie verschillende verkiezingsprogramma’s genoemd en heeft staatssecretaris Vijlbrief aangegeven met een advies te komen aan het volgende kabinet over hoe ekv-steun aan fossiele exporttransacties af te bouwen.
Anders dan bij voorgaande ekv-stakeholdersbijeenkomsten is de stakeholdersbijeenkomst van 19 februari voorbereid in nauwe samenwerking met een vertegenwoordiging van partijen uit de overheid, bedrijfsleven en maatschappelijk middenveld. Hier is voor gekozen om stakeholders, soms met uiteenlopende visies, de kans te geven een gebalanceerd programma voor te bereiden.
De bijeenkomst werd geopend door Jules Gerzon, van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Jules benadrukte het belang de vergroening van de ekv. ‘Wij zijn samen op zoek naar een toekomstbestendige ekv. Waarbij klimaat maar ook het handhaven van een ‘level playing field’ voor Nederlandse exporteurs en werkgelegenheid belangen zijn. Met deze bijeenkomst hopen wij ruimte te geven aan diverse invalshoeken, maar ook gezamenlijkheid te vinden in de toekomst van de ekv’.
De agenda bestond uit drie sessies: de klimaatuitdaging en de rol van de ekv, de rol van ECA’s in vergroening van de mondiale export en een reflectie van stakeholders op de vergroening van de ekv.
Het eerste onderwerp werd afgetrapt door Bart Verheggen, klimaatwetenschapper aan de Amsterdam University College, en Marieke Blom, hoofdeconoom van ING Nederland.
Beide sprekers onderstreepten het belang van het behalen van het Klimaatakkoord van Parijs en hoe de ekv daaraan zou kunnen bijdragen. Hier spelen de veelzijdige, en soms conflicterende, beleidsmatige doelen van de ekv. Waar de ekv voorheen voornamelijk gebruikt werd als export stimulerend instrument, kan de ekv tegenwoordig ook gezien worden als een instrument dat bredere beleids ambitities van Nederland kan ondersteunen, zoals bijvoorbeeld vergroening.
Stephan Naber (ADSB) en Prof. Andreas Klasen (Universiteit van Offenburg) hebben vervolgens uiteengezet welke rol Export Credit Agencies (ECA’s) kunnen spelen in de vergroening van de mondiale export. ADSB voert reeds een pakket maatregelen uit om groene transacties te stimuleren. Zoals bijvoorbeeld een ruimere definitie van export voor groen en ook is er een fonds voor groene transacties onder de 5 miljoen EUR. Prof. Klasen onderstreepte de veranderende wereld waarin ECA’s opereren en de verbindende rol die ECA’s op zich kunnen nemen in het financieren van groene transacties. Dit deelonderwerp werd afgesloten door een oproep van Stephan aan exporteurs om groene transacties vooral voor te leggen aan ADSB. In overleg kijkt ADSB dan zo breed mogelijk welke maatregelen toegepast kunnen worden, met de ambitie om zoveel mogelijk groene transacties te kunnen ondersteunen.
Vervolgens zetten Niels Hazekamp (Both Ends) en Gieneke Talsma (VNO NCW) het perspectief van respectievelijk NGOs en het bedrijfsleven uiteen. Beide partijen waren de maanden voor de bijeenkomst betrokken bij kleinschalige voorbereidende sessies waarin gesproken is over de mogelijke scenario’s die aan een volgend kabinet gepresenteerd kunnen worden voor het afbouwen van ekv-steun aan fossiele exporttransacties. De standpunten van de partijen lopen uiteen op bijvoorbeeld het tempo en de mate waarop er uitgefaseerd dient te worden, maar beide partijen ervaren het feit dát dit zal moeten gebeuren en dat deze gesprekken in gezamenlijkheid plaats vinden als positief. Beide partijen benadrukken het belang dat de overheid perspectief en duidelijkheid biedt, ook als het op uitfasering van ekv-steun voor fossiele transacties aankomt. VNO-NCW, Both Ends en ook deelnemers uit het publiek benadrukten graag samen verder te werken aan een toekomstbestendige ekv.
De sessie werd afgesloten door Astrid Bronswijk (hoofd EKI) die een korte terugblik wierp op de ontwikkelingen van de exportkredietverzekeringen van de afgelopen jaren. Zij bedankte stakeholders voor de nauwe betrokkenheid in het voorbereiden van de bijeenkomst en alle deelnemers voor het meedenken over de toekomst van de ekv. ‘Het is een feit dat ook de ekv in transitie is. Met deze bijeenkomst geven wij aan samen met stakeholders grenzen te willen verleggen. Discussies over vergroening, maar ook over het afbouwen van fossiel, zijn volop gaande en wij geven de diversiteit aan overwegingen en denkrichtingen mee aan een volgend kabinet’.
Berend Nix - Ministerie van Financiën
Wouter Schnitzler - Ministerie van Buitenlandse Zaken
Irene Visser - Atradius Dutch State Business
