Buitenlandse economische betrekkingen in 2024: van ambassades tot bestuurskamers
Elke editie van de Credinotes besteden wij aandacht aan gezichtsbepalende beleidsmakers uit Den Haag. Dit keer spraken we met Michiel Sweers, Directeur Generaal Buitenlandse Economische Betrekkingen bij het ministerie van Buitenlandse Zaken. Wie is deze ‘DGBEB’ en wat houdt deze rol in?
Michiel Sweers
Michiel Sweers is sinds juli 2023 DGBEB en heeft daarvoor bij het ministerie van Economische Zaken en Klimaat gewerkt. Daar was hij ruim vijf jaar Directeur Innovatie en Kennis. Op zijn cv prijkt een lange lijst aan bestuurlijke ervaring binnen verschillende ministeries, onder andere Financiën en Sociale Zaken.
Wat is uw achtergrond?
Ik ben een econoom in Rijksdienst en heb met dat profiel verschillende publieke taken kunnen vervullen. Over de jaren heen heb ik mee mogen denken op een breed scala aan beleidsthema’s, van fiscaliteit tot werkgelegenheid. Het langste heb ik gewerkt bij het ministerie van Financiën, onder andere als Afdelingshoofd Exportkredietverzekering en Investeringsgaranties (EKI). De ekv is mij dus niet onbekend. Op al die plekken heb ik veel geleerd over onze economie, alhoewel de rol van de overheid niet overal even eenduidig was. De laatste tien jaar is dat voor mij wel helderder geworden en ben ik meer met het bedrijfsleven in aanraking gekomen. Het meest recent bij het ministerie van Economische Zaken en Klimaat waar ik mij bezighield met de grote innovatievraagstukken van vandaag. Hoe zet je technologische kennis om in economische slagvaardigheid? Antwoorden op die vraag zijn uiteenlopend, waar ook kennis over onderwerpen uit mijn vorige functie terugkwamen. Ik kan alles goed inzetten in mijn huidige rol, waarbij die economische successen ook de grens over gaan.
Wat doet een DGBEB?
Buitenlandse Economische Betrekkingen (BEB) is één van de afdelingen van het ministerie van Buitenlandse Zaken (BZ). Voor het beeld: van de ongeveer 6000 medewerkers op BZ werkt ongeveer de helft in een ander land. Het Directoraat Generaal BEB is één van de 4 beleids-DG’s en omvat ongeveer 150 mensen. Wat we doen is concreet: internationale Nederlandse bedrijven succesvol laten zijn binnen en buiten onze grenzen. En hoe kunnen die dat blijven in een wereld vol conflict en bewegende economische belangen.
Binnen BEB maken we onderscheid tussen twee thema’s. Allereerst is het steun bieden aan ondernemers en exporteurs bij hun internationale ambities. Concreet betekent dit het vormgeven van het handelsinstrumentarium zoals de exportkredietverzekeringen, het Dutch Good Growth Fund, het instrumentarium van RVO, handelsmissies en de economische ondersteuning via ons postennet. We kijken per land en sector zowel naar kansen als naar kwetsbaarheden.
Ten tweede is er het werk op het gebied van reguleren om onze economische belangen te verdedigen. Hier houden we ons onder meer bezig met bilaterale handelsverdragen tussen Nederland met onze belangrijkste handelspartners. Veel hiervan loopt via Brussel, waar de positie van alle 27 lidstaten wordt bepaald en vervolgens wordt uitonderhandeld met de landen of regio’s in kwestie. Hier kun je denken aan invoerrechten of tarieven voor bepaalde producten. Momenteel zijn bijvoorbeeld tarieven op elektrische auto’s actueel. Daarnaast lopen er ook veel trajecten rondom nieuwe verordeningen die handelsactiviteiten en bedrijven raken, zoals de rapportageverplichtingen op het gebied van duurzaamheid en verantwoord ondernemen (CSRD, CSDDD).
Hoe zal het beleid rondom hulp en handel zich gaan ontwikkelen?
De afgelopen jaren is er op beleidsniveau hard gewerkt aan een focus op het gebied van handelsbevordering. Het nieuwe kabinet zal naar verwachting volgend jaar haar visie hierop verder uitkristalliseren op basis van het regeerakkoord. In alle gevallen blijft de kerngedachte: aandacht voor Nederlandse successen en een toekomstbestendig ondernemingsklimaat. Dat zullen we als overheid blijven stimuleren. Wel zien we dat handel en export bevorderen complexer wordt. Er zijn veel geopolitieke ontwikkelingen die ons tot nadenken manen over de mate van sturing vanuit de overheid. Hoe ver ga je daarin? Het moet namelijk wel behapbaar blijven voor ondernemers. En dat bereik je onder andere door als overheid coherent te werk te gaan; slim samenwerken tussen ministeries, uitvoeringsorganisaties en expertises bijeenbrengen. Een belangrijk thema wat nu meer vorm krijgt, is het waarborgen van onze economische veiligheid. Succes maakt ook kwetsbaar. Welke afhankelijkheden maken ons minder autonoom dan we zouden willen en hoe lossen we dat op? We kijken specifiek naar kritische grondstoffen die nodig zijn voor de energietransitie, de ontwikkeling van de waterstofeconomie en de toegang tot energie zelf. De ekv kan hier zeker ook oplossingen voor bieden.
Wat zou u willen meegeven aan exporteurs?
Blijf vooral doen waar u goed in bent, maak gebruik van de beschikbare dienstverleners, publiek en privaat. En blijf kijken naar de wereld om u heen. Wat publieke diensten betreft: ondersteuning vanuit de overheid is ruim opgezet, zowel nationaal als internationaal. Het postennet van ambassades, consulaten en NBSO’s heeft veel economische inzichten en contacten en deelt deze graag met ondernemers! Het handelsinstrumentarium, waar Atadius DSB onderdeel van is, helpt bij het betreden van nieuwe markten en vermindert handelsrisico’s.
Gebruik al die beschikbare steun niet alleen voor business development maar ook om kwetsbaarheden in kaart te brengen. Ongewilde verrassingen kunnen uit de hele waardeketen komen; van je eigen cyberhygiëne tot last-mile distributie. Het kan geen kwaad om als bedrijf met een diplomatenbril naar de horizon te kijken. Kijk dan ook zeker verder dan Europa, waar het economische gewicht op de wereldschaal afnemende is.
En stel uzelf vragen zoals; waar verdien ik over tien jaar mijn geld? Hoe beweeg ik mee met veranderende eisen op het gebied van duurzaamheid?
Hetzelfde geldt voor handelsbelemmeringen waar je als internationaal opererend ondernemer tegenaan kunt lopen. Tezamen met de Europese Commissie nodigen we u uit handelsbelemmeringen te melden. Hier hebben we mechanismen voor die het bedrijven makkelijk maken om deze aan te kaarten, zoals de Market access tool, een online portaal met veel informatie.
De Europese Commissie beschikt over een gereedschapskist om oneerlijke handelsbelemmeringen aan te pakken. Uiteindelijk putten we veel uit onze eigen economische kracht. Die innovatieve exportpotentie is er nou eenmaal en de drempel om internationaal te gaan ondernemen is laag. We moeten dus blijven beseffen dat we als land een groot deel van onze welvaart uit de wereldhandel halen, maar ook dat onze open economie positief bekend staat in het buitenland. Daar horen ook bepaalde verwachtingen bij en samen kunnen we ervoor zorgen dat we dit sterk uitdragen op het wereldtoneel.
Nahuel Mercedes - Communications Manager