Crisismaatregelen Corona crisis
Een evaluatie door Atradius DSB, het ministerie van Financiën en het ministerie van Buitenlandse Zaken
Het steunpakket voor de exporteurs is een van de vele maatregelen genomen door de overheid naar aanleiding van de Corona-crisis. Kunnen jullie vertellen hoe dit pakket tot stand is gekomen?
Stephan Naber, Atradius Dutch State Business: Aan het begin van de coronacrisis werd het ons snel duidelijk dat deze situatie grote gevolgen kan hebben voor onze klanten. Wij zijn daarom meteen in contact getreden met exporteurs en banken om onze opdrachtgevers (het ministerie van Financiën en het ministerie van Buitenlandse Zaken) te adviseren over welke maatregelen zouden helpen om de negatieve gevolgen van COVID-19 op de export te mitigeren. Berend Nix, ministerie van Financiën: Op basis van het advies door Atradius Dutch Stante Business zijn we bij het Ministerie van Financiën tot een steunpakket aan crisismaatregelen gekomen. Deze maatregelen zijn vooraf ook nog getoetst door de ‘Rijkscommissie voor export’, een publiek-privaat overlegorgaan dat als taak heeft om voor het ministerie van Financiën als klankbord te fungeren op het terrein van voornamelijk ekv-gerelateerde vraagstukken en mogelijke oplossingen. Mirco Goudriaan, ministerie van Buitenlandse Zaken: Nederland verdient een derde van het inkomen in het buitenland. Het was daarom hoogstnoodzakelijk om snel met een pakket aan maatregelen te komen die het internationale bedrijfsleven kon ondersteunen. Het steunpakket maakt onderdeel uit van een breed pakket aan handelsbevorderende maatregelen die vanuit de overheid is genomen in reactie op de Corona-crisis. Vanuit het ministerie van Buitenlandse Zaken hebben ondernemers bijvoorbeeld kosten vergoed gekregen die zij hadden gemaakt voor handelsmissies of economische beurzen die werden geannuleerd als gevolg van de Corona-19 crisis. Ook worden er voor het najaar virtuele handelsmissies voorbereid naar kansrijke markten en is de digitale dienstverlening vanuit de ambassades uitgebreid om ondernemers van de juiste en actuele informatie te voorzien.
s
Stephan: Een aantal maatregelen kon direct ingevoerd worden nadat de benodigde formele procedures waren gevolgd – waarbij ook de staatssecretaris en minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking op de hoogte zijn gebracht en akkoord hebben gegeven. Voorbeelden zijn het dekking bieden op indirecte export en de flexibele toepassing van het landenbeleid. Voor andere maatregelen zoals het verzekeren van kortlopende transacties en het verhogen van gedekte percentages op contragaranties en werkkapitaaldekkingen was goedkeuring van de Europese Commissie nodig. Deze goedkeuring werd betrekkelijk snel verkregen waarmee deze maatregelen ook konden worden ingevoerd. Mirco: Het steunpakket voor de ekv (en het Dutch Trade and Investment Fund) was een van de eerste acties die door de staat genomen konden worden om handelsstromen overeind te houden en is op 26 maart jongstleden door minister Kaag en staatssecretaris Vijlbrief aangekondigd na afloop van een rondetafel met internationaal opererende Nederlandse bedrijven georganiseerd door VNO-NCW en MKB Nederland.
“Het steunpakket voor de ekv (en het Dutch Trade and Investment Fund) was een van de eerste acties die door de staat genomen konden worden om handelsstromen overeind te houden.”
Deze maatregelen gelden alleen voor exporteurs van kapitaalgoederen, diensten of aannemers en ingenieurs die internationaal opereren. Kan de doelgroep die gebruik kan maken van deze regelingen niet worden uitgebreid? Stephan: Exporteurs van kapitaalgoederen, diensten en internationale aannemers en ingenieurs vormen van oudsher de klantenkring van de ekv. Het lag daarmee ook voor de hand dat de maatregelen in eerste instantie gericht waren op deze bedrijven. Berend: Maar omdat de Corona-crisis niet alleen exporteurs treft, maar de gehele waardeketen die betrokken is bij export, zijn de maatregelen beschikbaar voor een bredere doelgroep. Behalve exporteurs van kapitaalgoederen, diensten of aannemers en ingenieurs zelf kunnen nu ook hun toeleveranciers voor deze regelingen bij ons terecht. Mirco: Deze maatregelen voor de ekv en DTIF zijn specifiek op buitenlandse handel en investeringen gericht. Zij zijn aanvullend op de diverse nationale maatregelen die het kabinet heeft genomen, zoals het verruimen van de garantieregelingen op bedrijfsfinanciering (GO en BMKB) en het herverzekeren van kortlopende commerciële kredietlimieten van reguliere kredietverzekeraars zoals Atradius Credit Insurance.
De internationale handel wankelt en dit heeft uiteraard haar weerslag op de Nederlandse export. Zien jullie op dit moment een grotere behoefte aan de exportkredietverzekering in deze roerige tijden? Stephan: Over het algemeen zien wij dat onze business groeit in tijden dat risico’s hoger zijn, zoals bijvoorbeeld in de financiële crisis. De afgelopen maanden hebben wij ook gezien dat mede als gevolg van de verruimende maatregelen, het aantal aanvragen toegenomen is. Vooral in de medische sector hebben we een aantal spoedeisende zaken voorbij zien komen, die wij allemaal hebben kunnen honoreren. Verder is het belangrijk te melden dat in het algemeen met het van begin tot eind afronden van een kapitaalgoederentransactie soms meer tijd gemoeid gaat dan de duur van de huidige crisis tot nu toe. Berend: Wij verwachten dat veel exporteurs de gevolgen van de crisis pas aan het einde van het jaar of begin volgend jaar zullen merken doordat zij nu nog werken aan het opleveren van de projecten waarvoor zij eerder al contracten hebben gesloten, maar minder nieuwe projecten kunnen contracteren op dit moment, of tegen ongunstigere voorwaarden. Mirco: Alhoewel de economische situatie natuurlijk heel lastig en precair is, is het goed om te zien dat bedrijven gebruik maken van de extra maatregelen die de overheid aanbiedt, waaronder de exportkredietverzekering. We hopen dat ze hiermee de lastige periode goed doorkomen en zo kunnen bijdragen aan herstel.
Van welke regelingen wordt inmiddels al gebruik gemaakt? En kunnen jullie hier voorbeelden van geven? Stephan: Van vrijwel alle crisismaatregelen is inmiddels gebruik gemaakt. In de maand mei hebben we zelfs veel meer aanvragen gehad dan normaal. Een mooi voorbeeld is Philips, dat onder meer gebruik heeft gemaakt van het fast track proces voor meerdere medische projecten. Je kunt hier elders in de Creditnotes meer over lezen (link naar interview Philips over de maatregelen).
Zijn er nog aanvullende regelingen in het vooruitzicht? Berend: Een van de maatregelen die aangekondigd was, maar nog niet ingevoerd, is het bieden van exportkredietgaranties op reeds verstrekte leningen. Na juridisch onderzoek is gebleken dat hier aanvullende goedkeuring uit Brussel voor nodig is. Als het proces van de goedkeuring doorlopen is, kan deze maatregel op een later moment ingevoerd worden.