COP29 in Bakoe
Opgeven is geen optie
Mama, praat je over de aarde? Wij zitten op de grond in een van de grote ruimtes tussen de conferentiezalen op COP29 in Bakoe. Er wordt gesproken over de NCQG, NDCs, JETPs, CBAM, Art. 6, etc.… maar dat is inderdaad de essentie. De COP is een unieke plek waar mensen van over de hele wereld samenkomen om te praten over de toekomst van de aarde. De aarde, met haar 8 miljoen+ soorten, waarvan wij, mensen, er een zijn.
Het ultieme doel is helder: de opwarming van de aarde zoveel mogelijk beperken en leven in harmonie met de natuur. Om dit doel te bereiken zijn grote veranderingen nodig. Het goede nieuws is dat er al enorme stappen zijn gezet en de technologische oplossingen voor een CO2 neutrale toekomst bestaan. Investeringen in schone hernieuwbare energie zijn de afgelopen jaren exponentieel gegroeid. Elektriciteit geproduceerd uit wind en zon is in de meeste landen inmiddels goedkoper dan elektriciteit geproduceerd uit fossiele bronnen. Ook in exportkredietverzekeringen heeft er een enorme verschuiving plaatsgevonden.
In het recentelijk gepubliceerde (en op de COP gepresenteerde) Transparency Report van de Export Finance for Future (E3F) coalitie is te zien dat sinds de Klimaatovereenkomst van Parijs in 2015 het aandeel van schone hernieuwbare energie is gestegen van 31% naar 87% van alle energietransacties in 2023. In Nederland specifiek zien we het volume van klimaat-positieve transacties stijgen van EUR 8 miljoen (0.4% van totaal) in 2015 naar EUR 449 miljoen (54% van totaal) in 2023. Landen die op de ontwikkeling van schone technologie inspringen plukken er de vruchten van en kunnen belangrijke concurrentievoordelen behalen.
Het slechte nieuws is dat er veel meer nodig is. En de tijd raakt op. Een paar dingen zijn overduidelijk. Ten eerste zijn de consequenties van klimaatverandering in toenemende mate voelbaar over de hele wereld. Ten tweede worden ontwikkelingslanden, zij die het minst hebben bijgedragen aan klimaatverandering, het hardst geraakt. Zij hebben niet de middelen voor verbetering van weerbaarheid tegen klimaatverandering en herstel van schade. En ten derde zijn de kosten van investeringen in schone technologie en adaptatie nu veel lager dan de kosten van het niet-acteren op lange termijn.
Heeft deze COP dit allemaal opgelost? Zeker niet. Vooraf was de verwachting al dat dit een relatief kleine COP zou worden, maar na de verkiezingsoverwinning van Trump in de VS, de afzeggingen van een groot aantal politieke leiders in de aanloop naar COP (ook van onze eigen premier) en de weinig diplomatieke uitlatingen van de Azerbeidzjaanse president Aliyev, werden de verwachtingen alsmaar verder getemperd.
Deze editie stond ook wel bekend als finance COP, met op de agenda het vaststellen van een nieuw jaarlijks bedrag aan klimaatfinanciering, de New Collective Quantified Goal (NCQG). De NCQG moet het oude doel vervangen; ontwikkelde landen zouden vanaf 2020 jaarlijks USD 100 miljard aan klimaatgeld verstrekken aan ontwikkelingslanden. Dit doel werd pas in 2022 voor het eerst bereikt. In het klimaatakkoord van Bakoe is afgesproken dat rijke landen vanaf 2035 jaarlijks USD 300 miljard klimaatsteun geven aan armere landen, met daarbij een oproep aan zowel rijke als arme landen, overheden én bedrijfsleven om via leningen en giften vanaf 2035 de 300 miljard aan te vullen tot 1,300 miljard US-dollar per jaar. De USD 300 miljard is significant minder dan wat ontwikkelingslanden nodig hebben. Zij kwamen, gesteund door wetenschappers, uit op een bedrag van 1,000 miljard of meer. Daarnaast vroegen zij om geld in de vorm van giften in plaats van leningen, omdat ze vrezen door leningen verder in de schulden te raken. Er is nu niet vastgelegd welk deel van de klimaatsteun uit leningen of uit giften bestaat. Een ander belangrijk agendapunt was de goedkeuring van Artikel 6 van de Klimaatovereenkomst van Parijs. Na negen jaar onderhandelen is het in Bakoe gelukt om te komen tot standaarden m.b.t. het maken van en handelen in koolstofkredieten.
Naast de onderhandelingen, waar wij niet direct bij betrokken waren, maar die wij wel deels als observer konden volgen, waren er veel panels te bezoeken. Dit nemen wij daarvan mee.
- We hebben geen keus, we moeten de opwarming van de aarde beperken. Er ligt een wereldwijd commitment, ondersteund door het bedrijfsleven, maatschappelijk middenveld, steden, universiteiten en indigenous peoples. Veel bedrijven zien de transitie naar net zero als een kans. Het is nu zaak om de juiste capaciteit, industrie en beleidsomgeving te ontwikkelen in Nederland, zodat wij onszelf goed positioneren voor de toekomst. Er moet een helder transitieplan komen met duidelijke signalen voor de markt.
- Blended finance is key. Om de klimaatdoelen te halen is een mix nodig van geld uit publieke, private en innovatieve/ alternatieve bronnen. Publiek geld is nodig voor het financieren van niet-commerciële projecten, zoals herstel van schade door klimaatverandering. Daarnaast kan publieke financiering ingezet worden voor mobilisatie van private sector investeringen in schone technologieën, die nog niet commercieel levensvatbaar zijn door hoge risico’s (zoals hoge aanloopkosten en een onzekere vraag).
- 'Insurance as the great enabler’. Het belang van verzekeringen in het mobiliseren van klimaatfinanciering wordt in toenemende mate erkend: verzekeraars en verzekeringsexpertise kunnen helpen bij het beperken en verlagen van de risico’s van investeringen in schone technologieën
- Er liggen veel kansen voor Nederlandse exporteurs om een positieve bijdrage te leveren:
- Binnen sectoren ligt de carbon intensiteit van activiteiten enorm uit elkaar, o.a. door verschil in technologie. Door export van hoogwaardige efficiënte technologie kunnen Nederlandse bedrijven dit gat dichten en bijdragen aan emissiereducties.
- Klimaatadaptatie wint aan belang. Daarnaast worden door het creëren van een markt voor koolstofkredieten (Art. 6) klimaatprojecten beter financierbaar. Door expertise in Nederland op het gebied van natuurbehoud, duurzame energie en watermanagement liggen daar kansen voor het Nederlands bedrijfsleven.
We houden samen met de Nederlandse staat onze focus op de klimaatkansen voor Nederlandse bedrijven. We werken daar hard aan in internationale onderhandelingen voor een gelijk speelveld, Europese samenwerking en blijvende innovatie van de exportkredietverzekering om de verschillende transities te ondersteunen.
Sabine Dankbaar - Senior Lead Sustainability
Ingeborg van den Nieuwendijk - Deputy Head Strategy and International