Voorwoord
Bert Bruning
Turbulente tijden
“Je knippert drie keer met je ogen en het jaar is alweer voorbij.” Dat zei een collega onlangs. Ik begreep goed wat ze bedoelde. En of dat gevoel nu komt met de jaren of omdat er veel gebeurt in ons mooie land en in de wereld om ons heen? Het eerste vast een beetje (hoewel ik zelf nog vrij jong ben) maar het laatste speelt zeker een rol.
Er gebeurt veel en het ‘armpje drukken’ tussen de VS en China is één van de belangrijke, en helaas negatieve, ontwikkelingen. En vooralsnog geven ze elkaar niets toe. Gegeven de vastberadenheid van de VS en het uithoudingsvermogen van China zou het me niets verbazen als we volgend jaar weer moeten constateren dat voor het (vermeende) probleem dat hiervan de oorzaak is nog geen oplossing is gevonden.
Omdat de (extra) tarieven natuurlijk verwerkt worden in de prijzen van de producten waarop ze van toepassing zijn, betaalt de consument de prijs. En omdat die zijn geld maar één keer kan uitgeven is dat slecht voor de consument en ook voor de economie als geheel. Het leidt tot minder consumentenbestedingen, één van de belangrijke economische drijfveren, minder keuze en duurdere producten. Dat wordt nu al gevoeld maar als ook andere economische factoren zich slechter gaan ontwikkelen, en dat gaat een keer gebeuren, dan zal dat de negatieve ontwikkeling extra versterken.
Overigens is China niet het enige land dat met sancties van de VS te maken heeft gekregen; ook bijvoorbeeld Europese landen en Mexico zijn doelwitten. Het is een soort nieuwe oorlogsvoering geworden: geen bommen en granaten maar handelstarieven en andere handelsbelemmeringen. Een uiterst bedenkelijke ontwikkeling. De mondiale welvaart is immers te danken aan handel met zo weinig mogelijk belemmeringen.
Aan de ene kant is de VS begonnen met de ‘tarievenoorlog’, die de vrijhandel belemmert, aan de andere kant kunnen subsidies door overheden die vrijhandel net zo belemmeren. En daar is, onder andere, China heel goed in. Dat ondervindt u helaas regelmatig tijdens het zakendoen in het buitenland. Importtarieven maken buitenlandse producten duurder maar subsidies aan de ‘eigen’ binnenlandse producenten of op lokale producten doen dat ook. Het laatste (de subsidies) relatief omdat de binnenlandse producenten hun producten met de subsidie goedkoper kunnen afzetten en buitenlandse producten dus relatief duurder worden. Het zijn beiden uitingen van hetzelfde fenomeen: protectionisme. Zo hebben zowel ‘tarifaire’ als ‘niet-tarifaire maatregelen een negatief effect op de vrijhandel.
Vrijhandel staat onder druk en protectionisme komt op. Dat is ‘niet goed voor de wereldeconomie en in het bijzonder niet goed voor Nederland. Als klein land verdienen wij een belangrijk gedeelte van onze welvaart immers door handel met andere landen. Gelijke regels voor bedrijven die actief zijn in de internationale handel, dat is erg belangrijk voor Nederland.
Daarom besteedt onze overheid, en ook Atradius DSB als uitvoerder, veel aandacht aan het behouden/versterken van het level playing field. Nu dat onder druk staat, is het één van de speerpunten van ons beleid geworden. En dat zal in de komende jaren zeker niet veranderen.
Maar er zijn ook kansen. Vergroening en duurzaamheid bijvoorbeeld. Het staat buiten kijf dat we moeten vergroenen en verduurzamen. Dat gaat gepaard met enorme investeringen wereldwijd en daarmee ook met kansen voor het Nederlandse bedrijfsleven. Nederlands exporteurs zien die kansen natuurlijk en het zit in de genen dat we daar slim en opportunistisch mee omgaan. Ik heb er veel vertrouwen in dat Nederland een voorname speler zal zijn in de transitie. En tegelijk moeten we ons ook realiseren dat die transitie een aantal jaren, een aantal decennia gaat duren. Vol inzetten op nieuwe mogelijkheden en pragmatisch omgaan met de ‘oude’ industrie, en de daarbij horende economische activiteit, moeten hand in hand gaan. Omdat we een welvarend èn duurzaam land aan onze kinderen willen overdragen.
Het is u vast al opgevallen dat vergroening en verduurzaming een ander speerpunt van ons beleid is. In het komende jaar zullen we een aantal maatregelen introduceren om groene export te stimuleren.
Maar nu is het tijd voor een welverdiende break, voor ‘quality time’ met familie en vrienden. Namens alle collega’s van Atradius Dutch Business wil ik u hartelijk bedanken voor de constructieve en prettige samenwerking in 2019.
Ik wens u hele fijne feestdagen toe en zie ernaar uit om u in 2020 weer te mogen ontmoeten.
Bert Bruning
Directeur Atradius Dutch State Business